Het slot van Het bureau is aangrijpend, zei iemand tegen mij. Maarten Koning maakt de balans van een onbetekenend leven op – het leven dat het lot van ons allemaal is. Halverwege deel drie begint Het bureau interessant te worden. De relaties tussen de personages ontwikkelen zich steeds verfijnder, het hoofdpersonage krijgt flitsen van zelfinzicht, de dialogen zijn briljant.
Deel drie, Plankton, is het enige deel dat ik helemaal gelezen heb. Vorige week kwamen daar de eerste honderd bladzijden van Mijnheer Beerta bij. Halverwege deel drie heeft de lezer er zo’n 1500 bladzijden Bureau op zitten.
In de literatuurtheorie wordt veel werk gemaakt van het begrip iconiciteit. De inhoud van wat dan ook toont zich in de vorm – wanneer Gorter in Mei ‘dorrep’ schrijft wordt het dorp nog dorpser. Het voorbeeld is van Bronzwaer en komt uit een boek dat hij, uiterst charmant en vast hoog-ironisch, Lessen in lyriek doopte. Pedant boek, pedante stijl, pedante inhoud – een drieslag die in combinatie met de titel meteen het tegendeel bewees van wat het boek wilde aantonen. Wanneer je iconiciteit waarneemt, hoeft dat niet een keurmerk van kwaliteit te zijn.
Het verslag van een saai leven dat na 1500 bladzijden boeiend begint te worden – hoe iconisch is dat? 1500 bladzijden met nog 2500 bladzijden te gaan. Het engagement van Voskuil met zijn instituut doet mij denken aan het engagement van voetbalsupporters – je bent van Feyenoord omdat je van Rotterdam bent. Het is het dagelijkse engagement dat je leven vult – hoe de club ook speelt. Na 1500 bladzijden krijgt een betekenisloos bestaan betekenis omdat het een bestaan is.
Feyenoord zie ik wel eens spelen – op zondagavond, gedurende maximaal zeven minuten, in een samenvatting. Feyenoord is de meeuw van Treytel en de bril van Joop van Daele. AC Milan is een shirt, het gouden trio uit de jaren tachtig en een stadion. Het is de grijns van Berlusconi. Mooie beelden. Veelbetekenende beelden. Een betekenisvol leven voltrekt zich voor je eigen ogen. Het stelt niks voor. Het is een artistieke keuze.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten