zondag 26 december 2021

Manneken

 

We wonen op het platteland, dertig kilometer van de vijfde of zesde stad van het land, Udon Thani. Die stad dankt zijn bestaan aan de Vietnamoorlog: de Amerikanen richtten een enorme basis in en van het een kwam het ander. Onder meer een flinke Vietnamese gemeenschap - de reden waarom je hier een grote katholieke kerk hebt en een katholieke school. Maar de meeste Vietnamezen zijn boeddhistisch en dat zie je goed op de Vietnamese begraafplaats die toevallig op een half uur lopen van ons huis ligt. Sommige graven hebben iets katholieks en iets boeddhistisch. Er ligt ook een jongetje. Het symbool dat hem eert of in herinnering moet roepen: in Vlaanderen denkbaar?




Dat postte ik op Facebook en het antwoord is ‘nee’. Toen dat antwoord gegeven was, moest ik zo nodig de diepte in:

Ik heb de laatste weken veel Heidegger gelezen. Ik ben bang dat hij hier een hoop 'vergetelheid' op zou loslaten. Zijnsvergetelheid, betekenisvergetelheid misschien. Die laatste term gebruikt hij niet, maar als je toch aan het Heideggeren bent... Ik moest vooral denken aan westerlingen die een Boeddha laten tatoeëren, het liefst op hun rug. Daar drukken ze ook iets mee uit, maar het wordt hier als onvoorstelbare heiligschennis gezien. Een beeldenpotpourri die je misschien als 'postmodern' zou kunnen kenschetsen, behalve dat ik het lastig vind om het idee van authenticiteit op te geven: de authenticiteit van rouwende ouders bijvoorbeeld.

Hoe komt een beeld uit Brussel terecht in de Thaise provincie? Iemand suggereerde om historisch onderzoek te doen. 

Ik weet niet of dat nodig is. Ik denk dat Manneken een fenomeen is in het internationaal geheugen: een iconisch beeld van het soort dat Andy Warhol graag gebruikte voor zijn zeefdrukken. Wat mij intrigeert is de contextloosheid die zo'n beeld krijgt en dan de betekenis die het wordt toegekend in een totaal nieuwe context - door de individuele gebruiker vooral. Een toegeëigend beeld dat drager wordt van een emotie. En, hier in Zuidoost-Azië, ook altijd van status. Het is geen pissend jongetje uit Brussel meer, maar iets heel, heel anders.

Maar wordt misschien vervolgd. Er zijn meer vreemde dingen te zien op deze begraafplaats.

Het vervolg kwam snel. Een geboortige Brusselaar kon zich moeilijk voorstellen dat het beeldje in de Stoofstraat zo'n internationaal fenomeen was geworden.

Manneken heeft, leert Google me, een internationale carrière gemaakt als tuinbeeld. Zo zal het ook hier terecht zijn gekomen. Ik vermoed dat het een archetypisch beeld is geworden van een jongetje en dat het in de Stoofstraat zo aanwezige plassen is eh... ondergesneeuwd. Het beeld staat hier weliswaar in duplo, maar er stroomt niks. Wat de semiotiek betreft denk ik inderdaad dat je niet verder komt dan de vaststelling dát het een nieuwe betekenis heeft gekregen. De vervreemding doet zich waarschijnlijk alleen voor bij iemand als ik, die de oorspronkelijke context kent.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten