We wonen op het platteland, dertig kilometer van de vijfde
of zesde stad van het land, Udon Thani. Die stad dankt zijn bestaan aan de
Vietnamoorlog: de Amerikanen richtten een enorme basis in en van het een kwam
het ander. Onder meer een flinke Vietnamese gemeenschap - de reden waarom je
hier een grote katholieke kerk hebt en een katholieke school. Maar de meeste
Vietnamezen zijn boeddhistisch en dat zie je goed op de Vietnamese
begraafplaats die toevallig op een half uur lopen van ons huis ligt. Sommige
graven hebben iets katholieks en iets boeddhistisch. Er ligt ook een jongetje.
Het symbool dat hem eert of in herinnering moet roepen: in Vlaanderen denkbaar?
Dat postte ik op Facebook en het antwoord is ‘nee’. Toen dat antwoord gegeven was, moest ik zo nodig de diepte in:
Ik heb de laatste weken veel Heidegger gelezen. Ik ben bang
dat hij hier een hoop 'vergetelheid' op zou loslaten. Zijnsvergetelheid,
betekenisvergetelheid misschien. Die laatste term gebruikt hij niet, maar als
je toch aan het Heideggeren bent... Ik moest vooral denken aan westerlingen die
een Boeddha laten tatoeëren, het liefst op hun rug. Daar drukken ze ook iets
mee uit, maar het wordt hier als onvoorstelbare heiligschennis gezien. Een
beeldenpotpourri die je misschien als 'postmodern' zou kunnen kenschetsen, behalve
dat ik het lastig vind om het idee van authenticiteit op te geven: de
authenticiteit van rouwende ouders bijvoorbeeld.
Hoe komt een beeld uit Brussel terecht in de Thaise provincie? Iemand suggereerde om historisch onderzoek te doen.
Ik weet niet of dat nodig is. Ik denk dat Manneken een
fenomeen is in het internationaal geheugen: een iconisch beeld van het soort
dat Andy Warhol graag gebruikte voor zijn zeefdrukken. Wat mij intrigeert is de
contextloosheid die zo'n beeld krijgt en dan de betekenis die het wordt
toegekend in een totaal nieuwe context - door de individuele gebruiker vooral.
Een toegeëigend beeld dat drager wordt van een emotie. En, hier in
Zuidoost-Azië, ook altijd van status. Het is geen pissend jongetje uit Brussel
meer, maar iets heel, heel anders.
Maar wordt misschien vervolgd. Er zijn meer vreemde dingen
te zien op deze begraafplaats.
Het vervolg kwam snel. Een geboortige Brusselaar kon zich moeilijk voorstellen dat het beeldje in de Stoofstraat zo'n internationaal fenomeen was geworden.
Manneken heeft, leert Google me, een internationale carrière
gemaakt als tuinbeeld. Zo zal het ook hier terecht zijn gekomen. Ik vermoed dat
het een archetypisch beeld is geworden van een jongetje en dat het in de
Stoofstraat zo aanwezige plassen is eh... ondergesneeuwd. Het beeld staat hier
weliswaar in duplo, maar er stroomt niks. Wat de semiotiek betreft denk ik
inderdaad dat je niet verder komt dan de vaststelling dát het een nieuwe
betekenis heeft gekregen. De vervreemding doet zich waarschijnlijk alleen voor
bij iemand als ik, die de oorspronkelijke context kent.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten