Hollandsche eenheidsprijzen

Ik wilde het u niet onthouden:

 

Aan de lul die verzon dat er een trema op poezie moet 

 

Dankzij die gast

ben ik minstens 120 uur van mijn leven kwijt

aan iets volstrekt onbenulligs 

 

..

 

Had zeventig vrouwen kunnen krikken.

De Twin Towers kunnen nabouwen met lucifers.

Maar nee. 

 

Er moest en zou

zo'n hemading op die e

liefde voor taal noemen ze dat 

 

als ik me er niks van aantrek

slaat een kudde gepensioneerde leraren op hol

die mij zondagsdichter gaan noemen. 

 

Verdomme.

Zondagsdichter dan maar.

Zeventig vrouwen.

Ik zal aan jullie denken, sukkels.

 

 

Het gedicht komt uit de bundel Sauseschritt van Martijn Benders - onze hoofdredacteur wijdde er op zijn leesblog al een enthousiaste bespreking aan. Martijn Benders houdt zich niet op in het armetierige reservaat van de light verse en is toch de enige dichter om wie ik weleens hardop moet lachen. Sauseschritt bevat, naast dit gedicht, gekwelde en minder gekwelde liefdesgedichten; gedichten vol ergernis over het eigentijds bestaan; gedichten vol ergernis over het literaire leven; vertalingen van lange gedichten met een mythische inslag van de Griekse dichter Yannis Ritsos en de Hongaarse dichter Ferenc Juhász. Eén afdeling in de bundel geeft het begrip 'hermetische poëzie' een heel concrete invulling; u zult mij daar verder niet over horen. Maar verder: veel citeerbare regels. 'Lang vocht ik tegen de notendop',  'Haar zieltje is van crêpepapier', 'Langzaam verdwijnt alles/ in de stropdasachtige schaduwen.' Bij Benders worden het menselijk streven, de ziel en het metafysisch duister tastbare fenomenen in het hier en nu. 

 

Waarom is 'hemading', nadat je er even om moest lachen, zo'n perfecte omschrijving? Keurig, netjes, goedkoop en voor iedereen. Taarten, rookworsten en fietslampjes. Het Groene Boekje. De regels van de Taalunie. Een organisatie als de Taalunie en de Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij: wat ze gemeen hebben is zoiets als het propageren van fatsoenlijke armoede. Fantasieloosheid als core business: het leidt tot een keurslijf dat het lyrisch 'ik' in dit gedicht uren van zijn leven kost en vooral veel levensvreugde. Wie regelmatig 'poëzie' tikt, weet het als geen ander. 

 

Zijn vastbeslotenheid de regels niet te volgen, leidt ertoe dat de ik-figuur zich afkeert van een wereld die de zijne zou moeten zijn. In een ander gedicht waarin leestekens een belangrijke rol spelen, krijgt hetzelfde gevoel van isolement een tragische ondertoon: 

 

Kaal  

 

Het maanlicht hing als een vette dweil tussen de bomen.

Op het gras lag een slome, oneetbare drol

groen over vliegen te dromen. Toen kwam zij op,

ik liet me vollopen en ik zei 'een beetje liefde is al snel

net zo kittelorig als kippenvel'. Maar ze was alweer weg.

Het was kaal om me heen, kaler dan een steen 

die eeuwen lag te mossen in zee. Zo kaal. 

 

Kale foute vazen in kiezelig maanlicht. Kaal formulier.

Kale komma in dat gedicht waarover, lang is nagedacht.

Kaal als de . in een foutloze zin

 

Sauseschritt verscheen bij Uitgeverij Van Gennep, bevat ongeveer 150 bladzijden poëzie en werd ook al niet genomineerd voor de VSB-prijs. HEMA stond ooit voor Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam.